سئوال: توليد پراكنده چيست؟
جواب:
تأمين انرژي برق با استفاده از مولدهاي توليد برق با ظرفيت (حداكثر) 25 مگاوات كه قابليت نصب در محلهاي مصرف و يا اتصال به شبكه توزيع يا شينه فشار متوسط پستهاي فوق توزيع با قابليت كاركرد دايم بمنظور تأمين انرژي برق را دارند، و از لحاظ مشخصههاي زيستمحيطي بهرهبرداري از آنها در مراكز مختلف ميسر باشد.
مطابق با مصوبه جلسه 95 هيات تنظيم بازار برق كشور(پيوست شماره 3)، نیروگاههایی که از نظر فنی قابلیت اتصال به شبکه توزیع محل اتصال را دارا هستند و ظرفیت عملی تولید آنها از 25 مگاوات بیشتر نیست، به عنوان نیروگاه مقیاس کوچک تلقی میشوند.
بر اساس تبصره همان مصوبه، اگر تولیدکنندهای دارای ظرفیت تولید بیش از 25 مگاوات بوده، بخشی از این ظرفیت توسط خود او یا دیگر مصرفکنندگان متصل به شبکه محلّی به مصرف برسد و مایل به عرضه بقیّه ظرفیت آماده تولید خود به شبکه باشد، تا سقف 25 مگاوات از تولید آن، مشمول احکام نیروگاههای مقیاس کوچک خواهد شد؛ مشروط بر آنکه مازاد تولید آن نسبت به کل مصرف در شبکه محلّی، بیش از 25 مگاوات نباشد.
سئوال: انواع تكنولوژيهاي توليد پراكنده چيست؟
جواب:
تكنولوژيهاي قابل قبول در اين مبحث عبارتند از :
• Gas Reciprocating Engine
• Gas Turbine
• Wind Power
• Hydro Power
• Solar Power
سئوال: استفاده از كدام نوع تكنولوژيهاي توليد پراكنده در كشور داراي توجيهپذيري بيشتري ميباشد؟
جواب:
از موارد اشاره شده انواع مولدهاي پراكنده، مولدهاي Gas Engine و Small Gas Turbine داراي بيشترين اقبال براي استفاده ميباشند.
اين موضوع از ديدگاه بازار جهاني مطرح شده است. هر چند كه با توجه به وفور منابع گاز در كشور و هم چنين آشنايي بيشتر با اين نوع تكنولوژيها و امكان تأمين برخي از قطعات مجموعهها بهرهبرداري از دو نوع تكنولوژي نامبرده داراي بيشترين توجيه ميباشد. ساير تكنولوژيها يا تجاري نشدهاند و يا به دلايلي در حال حاضر در حد مولدهاي گازسوز توجيهپذير نيستند. جدول ذيل اطلاعات اوليه سرمايهگذاري براي انواع تكنولوژيها را به استناد طرحهاي اجرا شده ارايه مينمايد:
آمار ارائه شده براي سرمايهگذاري تنها براي سفارش خريد مولد و بدون لحاظ هزينههاي انتقال و نصب ميباشد.
بعلاوه براي سرمايهگذاري، حتماً بايد اطلاعات زير را از فروشندگان واحد دريافت نمود :
• قابليت اطمينان دستگاه
• قابليت دسترسي
• ميزان خروجي در شرايط سايت
• ميزان سازگاري با شرايط گاز (با ارايه فرمول گاز مصرفي به سازنده)
• ميزان تغييرات خروجي و راندمان دستگاه در هر سال بهرهبرداري تا دوره تعميرات اساسي
• شرايط و هزينههاي تعميرات اساسي
با بررسي اين موضوعات ميتوان پي برد كدام طرحها براي اجرا داراي توجيهپذيري ميباشند. محاسبات اوليه نشان ميدهد استفاده از اين دو نوع تكنولوژي داراي بيشترين توجيه در قياس با ساير تكنولوژيهاي پراكنده دركشور است.
سئوال: اصليترين علل رويكرد براي استفاده از مولدهاي پراكنده كدام است؟
جواب:
به منظور ايجاد زمينههاي لازم براي استفاده از تخصص متخصصان و سرمايهگذاراني كه قادر به احداث نيروگاه برق در رنجهاي پايين هستند و با عنايت به حجم پايين سرمايهگذاري براي احداث واحدهاي توليد پراكنده، قوانين و راهكارهاي لازم براي استفاده از اين ظرفيتها تدوين شده است.
بعلاوه با عنايت به افزايش ميزان تقاضا براي مصرف در كشور و همچنين عدم امكان توسعهي شبكه در برخي نقاط شبكه، بكارگيري واحدهاي قابل دسترسي سريع جهت رفع مشكل مناسب است. استفاده از اين مولدها در انتهاي شبكه منجر به كاهش تلفات از طريق ايجاد تغيير در ولتاژ انتهاي خط است.
از طرفي مولدهاي Gas Engines از قابليت كار با فشار گاز كم برخوردارند و درنقاط مختلف شبكه قابل نصب ميباشند و از اين نظر نيازي به توسعه شبكه گازرساني براي تأمين گاز اين واحدها نميباشد.
مصرفكنندگان برق اين مولدها از مزاياي تأمين برق مطمئن و با كيفيت مطلوب حتي در شرايط قطع شبكه برخوردار ميباشند.
سئوال: پارامترهاي مهم براي سفارش خريد و بهرهبرداري از مولدهاي پراكنده كدامند ؟
جواب:
سازندگان مولدهاي پراكنده از لحاظ نوع تكنولوژي تا حدودي محدود و شناخته شدهاند. سرمايهگذار پس از انجام بررسيهاي لازم براي انتخاب نوع تكنولوژي ميبايد تحليل كاملي از ميزان مصرف و نمودار بار در محل را داشته باشد. محدوديتهايي كه براي انتخاب ظرفيت مولد در محل وجود دارد بسته به نوع تكنولوژي متفاوت خواهد بود. به طور مثال در انتخاب ظرفيت مناسب مولد Gas Engine بايد اين محدوديت را در نظر گرفت كه چنانچه بار محلي از 50% ظرفيت نامي دستگاه كمتر بشود مولد Shut down خواهد شد. لذا مناسب است دستگاههايي با ظرفيت مناسب انتخاب شوند. بعلاوه سرمايهگذار میبايد مولدي را با راندمان بالاتري مدنظر قرار دهد، و از سازنده مطمئني دستگاه را خريداري نمايند و شرايط كلي زير را لحاظ نماید:
• مولد براي توليد انرژي با فرمول گاز مصرفي تطابق كامل داشته باشد.
• ميزان خروجي دستگاه درشرايط سايت را با مدارك فني اوليه تضمين نمايد.
• افت خروجي و راندمان مولد براي دورهي بهرهبرداري بسيار اندك بوده،مورد تضمين تأمينكننده قرار گيرد.
• سرويس و پشتيباني تأمين قطعات در دورهي بهرهبرداري توسط فروشنده تضمين شود.
• سازنده با مقررات اتصال به شبكه برق كشور آشنا باشد.
• سازنده براساس مدارك مستند، تضمينهاي لازم براي كاركرد دايم دستگاه براي زمان حداقل مورد درخواست خريدار را در طول دورهي بهرهبرداري ارائه نمايد.
ليست قطعات مورد نياز و هزينههاي تقريبي براي دوره بهرهبرداري و Main Overhaul از فروشنده دريافت گردد
سئوال: چه شركتها و يا مجموعههايي امكان اتصال به شبكه و بهرهبرداري از مولدهاي پراكنده را دارند؟
جواب:
شركتهاي (غيردولتي) كه متقاضي نصب و بهرهبرداري از مولدهاي پراكنده براي كاربري Grid Support را هستند، ميبايد داراي حداقل رتبه فني و مالي متناسب با ظرفيت درخواستي از سوي وزارت نيرو باشند و در اين صورت ميتوانند مجوزهاي اوليه را براي وصل به شبكه دريافت نمايند. لازم به توضيح است مدت اعتبار اين مجوز تا زمان تكميل مستندات طرح 6 ماه ميباشد.
سئوال: چه طرحهايي جهت بهرهبرداري مورد تأييد و يا در اولويت قرار ميگيرند؟
جواب:
متقاضيان احداث واحدهاي نيروگاهي كه داراي موافقتهاي اصولي اوليه ميباشند، طرح امكانسنجي خود را شامل اطلاعات فني و عملياتي واحدهاي موردنظر در قالب «طرح توجيهپذيري» به كميته ارزيابي متقاضيان احداث واحدهاي توليد پراكنده ارائه مينمايند. اين طرح بايد حتيالمقدور حاوي اطلاعات كاملي در خصوص پارامترهاي دستگاه از جمله: نوع و تركيبات مجاز سوخت مصرفي، دوره ساخت و احداث، نحوهي تأمين اعتبار، زمان كاركرد ساليانه دستگاه، پارامترهاي بهرهبرداري عملياتي دستگاه و ساير اطلاعات لازم باشد.
طرح ارائه شده سپس جهت بررسي و اخذ مصوبههاي لازم به كميته ارزيابي ارجاع داده خواهد شد.
واحد مذكور ظرف مدت (حداكثر) دو هفته نقطه نظرات خود را اعلام داشته و متقاضي با رفع موارد نقص مجدداً طرح را به همان واحد ارسال خواهد نمود تا مجوزهاي نهايي احداث صادر گردند.
سئوال: در چه مواردي بكارگيري مولدهاي پراكنده ميتواند براي سرمايهگذار توجيهپذير باشد؟
جواب:
مهمترين مسئلهاي كه براي سرمايهگذار در راستاي توجيهپذيري بكارگيري اين نوع مولدها مدنظر است پارامترهاي ارزيابي طرحي است كه او دنبال ميكند. لذا سرمايهگذار بايد اطلاعات كاملي از طرخ خود داشته باشد.
مولدهاي پراكنده ميتوانند بعنوان تأمينكننده برق پايه مورد استفاده قرار گيرند. در اين حالت سرمايهگذار ميتواند با انجام محاسبات مبتني بر مدل مالي و نوع تكنولوژي انتخابي قيمت تمام شده برق را محاسبه و با حالت استفاده از شبكه سراسري مقايسه نمايد. براي اكثر كاربردهاي تجاري و صنعتي عمده، استفاده از اين مولدها در قياس با شرايط خريد برق از شبكه مقرون به صرفه است. بعلاوه مصرفكننده ميتواند مازاد توليد دستگاه خود را از طريق شبكه پشتيبان به شبكه بفروشد و يا در زمان خروج اضطراري مولد از شبكه، برق مورد نياز خود را از شبكه تأمين نمايد. از اينرو بكارگيري مولد در سايت ميتواند نقش فروشنده برق را براي مصرفكننده ايفا نمايد.
سئوال: در چه نقاطي ميتوان مولدهاي پراكنده را نصب و بهرهبرداري كرد؟
جواب:
مکان نصب مولدهاي پراكنده در شبكه توزيع و پستهاي 20/63 كيلوولت ميباشد. ليستي از محلهاي قابل نصب بنا به درخواست سرمايهگذار توسط واحد برنامهريزي شركت توانير قابل ارائه به واجدين شرايط ميباشد. بعلاوه متقاضي خود ميتواند محل احداث را پيشنهاد و با هماهنگي واحدهاي ذيربط مجوزهاي اتصال به شبكه را دريافت نمايد.
سئوال: شرايط نصب و بكارگيري مولدهاي پراكنده در شبكه چگونه است؟
جواب:
با توجه به امكان اتصال مولدها به شبكه، جهت اتصال به شبكه توزيع بايد مقررات استاندارد 1547 IEEE (پيوست شماره 10)كاملاً رعايت شود. بعلاوه مولدها بايد از لحاظ آلايندههاي زيست محيطي (صوتي و انتشار ذرات معلق) مطابقت با استاندارد سازمان حفاظت محيط زيست را داشته باشند.
سئوال: عمده ريسكهاي سرمايهگذاري براي احداث واحدها كدامند؟
جواب:
با توجه به اينكه اين نيروگاهها نوعاً كوچكند لذا ريسكهاي سرمايهگذاري آنها در حد پاييني است. معالوصف با توجه به تجارب ساير كشورها و برخي از پروژههاي بهرهبرداري شده مهمترين ریسکها عبارت است از:
• انتخاب نادرست مولدها از لحاظ كيفي (عدم تطابق با شرايط محل نصب، عدم انطباق شرايط عملي با مشخصههاي فني اوليه، عدم سازگاري با مشخصهها و تركيبات سوخت)
• عدم لحاظ هزينههاي بالاسري براي احداث
• ورشكستگي و يا تغييرات سازماني سازنده اصلي كالا
• عدم بكارگيري تيم كارشناسي متناسب با فعاليتهاي اجرايي و طولاني شدن پروسههاي خريد و احداث
سئوال: مزاياي احداث نيروگاههاي كوچك براي سرمايهگذار و بهرهبردار و يا مصرفكننده نهايي كدامند؟
جواب:
مهمترين مزاياي استفاده از اين مولدها را ميتوان در موارد زير عنوان كرد :
• با توجه به استقرار مولدهاي توليد پراكنده در محلهاي مصرف، تلفات توزيع و انتقال كاهش يافته وهمچنين كيفيت تواني كه در اختيار مصرفكننده نهايي قرار ميگيرد در مقایسه با واحدهاي بزرگ نيروگاهي بهتر خواهد بود.
• احداث اين واحدها حجم سرمايهگذاري بالايي را در بر نخواهد داشت و لذا توسعهي مشارکت بخش خصوصي را فراهم ميسازد. زمان كوتاه ساخت و احداث واحدها از ديگر مزاياي اين مجموعههاست.
• از مزاياي بارز احداث واحدهاي توليد پراكنده ميتوان به فرهنگسازي و ايجاد فضاي اشتغال آنها اشاره كرد.
• مالكيت نيروگاهي با قابليت توليد 15 سال
• سرعت و سهولت در تصميمگيري و اقدام نسبت به خريد، نصب و بهرهبرداري از مولدها
• اصلاح و تعديل نرخ فروش انرژي متناسب با تغييرات موثر مولفههاي قيمت تمام شده و مستقل از سياستهاي حمايتي، اقتصادي و اجتماعي حاكميت
در صورتي كه پاسخ خود را در موارد بالا نيافتيد،
پرسش خود را از طريق ايميل زير ارسال نماييد
تا در اسرع وقت پاسخ شما ارسال گردد:
dg@qepd.co.ir